Jesteś w:Ostatni dzwonek -> Nad Niemnem Język postaci jest zindywidualizowany, uwidacznia ich osobowość i dodaje im charakteru np. słynne powiedzonka Benedykta: „To... tamto... tego”, „Niech jeszcze i to”, czy powtarzające się kwestie Marty: „wieczne głupstwo”, wieczna głupota”, „wieczny śmiech”. Orzeszkowa wykorzystała w powieści tak zwany „język ezopowy”. Zmusiła ją do tego ówczesna sytuacja Polski - surowa cenzura działała zwłaszcza w zaborze rosyjskim. Kontrolowano wiele sfer życia, w tym kulturę i zaliczaną do niej literaturę piękną. Cenzor mógł zakwestionować każdą wypowiedź. Słowa „Polska”, „polski” nie mogły być używane, a ważne fakty z życia narodu pomijano. Aby przechytrzyć cenzurę, autorka posłużyła się kodem, czyli „językiem ezopowym”. Zamiast desygnatów (przedmiot oznaczany przez daną nazwę) zastosowała inne nazwy, ale znaczeniowo odnoszące się do podanych np. Polska była „ziemią rodzinną”, patriotyzm – „gwiazdami”, walka o wolność – „burzą”, uczestnicy powstania – „dziećmi nocy”, powstanie – „pożarem”, „owym czasem” itp. Język ezopowy – to system metafor, peryfraz (peryfraza – w języku poezji – omówienie, rozwinięta metafora) i przemilczeń czytelnych tylko dla odbiorcy tekstu („Nad Niemnem” uwzględnia adresata polskiego); wyrażanie myśli nie wprost, ale ze względów politycznych lub obyczajowych przez alegorię (ukryte znaczenie) lub przypowieść w celu ominięcia zakazów – cenzury. Pojęcie wywodzi się od Ezopa – starożytnego autora bajek, który ludzkie wady i cechy ukrywał pod postaciami zwierzęcymi. Jego język cechowała lapidarność – celność, zwięzłość. Wielokrotnie używał figury poetyckiej zwanej elipsą, czyli wyrzutnią, polegającą na opuszczaniu wyrazów, które wynikały z kontekstu. Czy Elizie Orzeszkowej udało się przechytrzyć cenzurę i korektorów? Najpewniej była mistrzynią w stosowaniu szyfru, bo rosyjscy recenzenci podjęli działania dopiero przy czwartym wydaniu powieści i zabronili jej „Nad Niemnem” jest także sporo poezji. Jej zapis jest stroficzny. Przy akompaniamencie muzycznym, od razu widać, że są to pieśni. Postaci śpiewają przy pracy, w trakcie zabaw, podczas „spływu” po Niemnie. W ich wykonaniu jest wiele spontaniczności, wyobrażają uczucia bohaterów, splatają się z ich życiem. Pieśni śpiewane w Bohatyrowiczach łączą stylizację ludową z tradycją patriotyczną i są przytaczane szczegółowo. Często pojawia się utwór „Leci liść z drzewa” Wincentego Pola: „Lecą liście z drzew, co wyrosły wolne, Na mogile śpiewa jakieś ptaszę polne, Nie było, nie było, matko, szczęścia tobie, Wszystko się zmieniło, a twa dziatwa w grobie!...” oraz pełniąca funkcję motywu przewijającego się przez cały utwór pieśń „Ty pójdziesz górą”: „Ty pójdziesz górą, ty pójdziesz górą, A ja doliną... Ty rozkwitniesz różą, ty rozkwitniesz różą, A ja kaliną! ...” Natomiast w Korczynie i Osowcach słychać śpiew szkolony, dźwięki skrzypiec, fortepianu i „uwerturki” Orzelskiego. Nadniemeńska muzyka, w odróżnieniu od „korczyńskiej”, stanowi o autentyzmie i artystycznej ekspresji fabuły. Powieściowej poetyce odpowiada optymistyczny światopogląd, silna wiara w wartość pracy ludzkiej. Z tą wizją koresponduje jednak niepewność o dalsze losy Polski i Polaków oraz zachwiane poczucie projektowanej integracji narodowej. Gwara w "Nad Niemnem" „- Państwo nie rozumieją naszych nazwań – objaśnił. – Aktorka, czyli sukcesorka... to jest... dziedziczka...” – wyjaśnia Jan Justynie znaczenie słowa, jakiego mieszkańcy Bohatyrowicz używają, określając „bogactwo” panny Domuntówny. Już to stwierdzenie wskazuje na odrębność ludności wiejskiej. Posługuje się ona dialektem, który uwidacznia się w obrębie określonych wyrażeń, te zaś są ściśle związane z obrzędami ludowymi, pracą i czynnościami gospodarskimi. Przeplatają się też ze staropolszczyzną (np. staropolskie słowo „teskliwa” – w znaczeniu tęskniąca).strona: 1 2 Szybki test:„Gwiazdy” w powieści oznaczają:a) nieskończonośćb) patriotyzmc) wszechmoc Bogad) miłośćRozwiązanieJęzyk postaci w „Nad Niemnem” jest:a) zindywidualizowanyb) schematycznyc) złożonyd) jednorodnyRozwiązanieAktorka to określenie Jana Bohatyrowicza na:a) prostytutkęb) dziedziczkęc) pannę młodąd) wodę NiemnaRozwiązanieWięcej pytań Zobacz inne artykuły: Partner serwisu: kontakt | polityka cookies